Onderzoek naar jeugdbeschermingspilots: brede lessen voor het jeugdbeschermingsstelsel
Blijvend Veilig is één van zes pilots in Nederland, die zich richten op het anders inrichten van de bescherming van kinderen en gezinnen waar het onveilig is achter de voordeur. De pilots proberen allemaal andere dingen uit, en verschillen in veel opzichten van elkaar. Sinds januari 2020 worden zij in opdracht van het Ministerie van Justitie en Veiligheid gevolgd door het Athena Instituut, onderdeel van de Vrije Universiteit. Athena heeft haar bevindingen nu gepubliceerd in een omvangrijk rapport.
Door middel van actie-onderzoek heeft Athena in kaart gebracht wat de ervaringen zijn in de zes pilots. Wat laten de verschillen en overeenkomsten in de gekozen aanpak nu zien? “Pilots geven de mogelijkheid om gelegitimeerd de grenzen van bestaande kaders op te zoeken”. Dat kan mooie ‘pareltjes’ opleveren, maar het is vooral ook interessant wat de pilots teweeg brengen op de randen van reguliere systemen en praktijken. Welke lessen kunnen we trekken uit de ervaringen in de pilots voor de verandering van het hele beschermingsstelsel? Rond de jaarwisseling zullen de betrokken ministers daarover een voorstel naar de Tweede Kamer sturen. Dit rapport geeft belangrijke input voor de keuzes die daar gemaakt gaan worden.
Waar wij bij Blijvend Veilig blij mee zijn, is dat het rapport laat zien dat transformatie van het stelsel alleen kan, als je daar alle niveaus bij betrekt. De gezinnen, waar de onveiligheid zich afspeelt. De professionals en hun organisaties. De randvoorwaarden zoals wet- en regelgeving en financiering. En de wisselwerking tussen al die niveaus. Dat vraagt niet alleen dat de professionals anders gaan werken en dat we dat werk anders organiseren, maar het vraagt ook om een andere manier van sturing en andere (betekenisvolle) metingen waar we de resultaten van het werk op beoordelen. Die moeten veel meer gericht zijn op reflectie en gezamenlijkheid. Transformatie vraagt om een lange adem, en daarmee ook om een andere rol van de overheid.
Blijvend Veilig werkt vanuit de visie dat onveiligheid achter de voordeur een ontoelaatbaar symptoom is van onderliggende problemen van volwassenen. Wij vinden daarom dat je een integrale 0-100 aanpak nodig hebt, waarin alle problemen in samenhang kunnen worden aangepakt, samen met het gezin. Ook daarvoor vinden we steun in het Athena rapport. Zij bevestigen ons dat zij dit ‘gezinsgericht werken’ echt als een nieuw vak zien. Om dat goed te kunnen doen heb je niet alleen vakmanschap nodig, maar ook adequate ondersteuning, tijd en een cultuur waarin lef en creativiteit worden beloond.
Het hele rapport kun je hier lezen. Binnenkort verschijnt ook een samenvattend artikel waarin de belangrijkste bevindingen in een wat handzamer formaat te lezen zijn. Ook dat zullen we op deze website publiceren.