Op 30 maart kwamen dertig mensen, die zich betrokken voelen bij maatschappelijke vraagstukken rondom kindermishandeling en geweld in huis, bijeen in het Dolhuys Museum in Haarlem om met elkaar over dat onderwerp te spreken. Deze ontmoeting was de eerste van een serie van drie, waarin betrokken en creatieve denkers nadenken wat mensen, als naaste, als familielid of beroepsmatig, kunnen en willen doen. En vooral: hoe maken we daar een brede landelijke beweging van?
De illusie van maakbaarheid
De brainstormsessie is een initiatief van de proeftuinen Amsterdam-Amstelland en Utrecht, die een nieuwe manier van werken in de kind- en gezinsbescherming onderzoeken. Quirien van der Zijden, projectleider van proeftuin Utrecht: “Ik maak me al lange tijd zorgen over het idee dat in ons land leeft, dat alles maakbaar is door instanties als jeugdbescherming, Veilig Thuis of de GGZ. Het is echt hard nodig dat daarover een maatschappelijk debat ontstaat. We moeten ons gaan realiseren dat alle professionals het samen niet voor elkaar krijgen om het voor iedereen veilig te maken.” Janneke van Eijk, projectleider van proeftuin Amsterdam, is het daar roerend mee eens: “Die gedachte moeten we leren verdragen. Maar nog belangrijker: we moeten ons gaan realiseren dat we allemaal een rol kunnen spelen om het voor de mensen om ons heen veiliger te maken.”
Open geesten
In samenwerking met de Hogeschool voor de Kunsten Utrecht (HKU) willen Quirien en Janneke dat debat aanzwengelen. De eerste bijeenkomst vond plaats in het toepasselijke Dolhuys. Dit Museum van de Geest geeft je een andere kijk op mensen die een beetje anders zijn. Een fascinerende ervaring met kunst van mensen die anders functioneren. De groep bekeek samen met een inspirerende gids twee kunstwerken en bespraken dat in het licht van het thema van de dag.
De waardevolle support van omstanders
Daarna was het woord aan Willemijn Helmich, kwartiermaker van het Toekomstscenario kind- en gezinsbescherming en Philip Huff, auteur van het (deels) autobiografische boek ‘Wat je van bloed weet’. Een boek dat ontzettend veel inzicht brengt, raakt en vraagt om te blijven verdragen. Willemijn bevroeg Phillip over zijn jeugd en ervaringen met geweld thuis en vooral over wat de gemeenschap om hem heen voor hem betekend heeft – en níet betekend heeft. Philip: “Wat mij het meest geholpen heeft zijn twee dingen. De eerste: mensen in mijn omgeving creëerden voor mij momenten zonder stress. Die waren heel waardevol. Het tweede is mijn docente Nederlands, met wie ik nog steeds contact heb. Zij liet mij zien dat ik talent voor taal heb en dat er voor mij een mooie toekomst in het verschiet lag. Dat lonkend perspectief heeft mij ontzettend geholpen.”
De conclusie: onderschat je eigen rol als vriend, buurvrouw, juf en vader van… niet!
Het systeem radicaal veranderen
Na dit inspirerende gesprek was het woord aan Tabo Goudswaard van Maakkracht. Tabo presenteerde een nieuwe, creatieve aanpak van zogenaamde ‘wicked problems’ aan de hand van vijf stappen. Daarmee geven makers de aanzet tot echte, blijvende verandering. Tabo: “Wat we nodig hebben is een heel andere denk- en werkwijze: die van kunstenaars en ontwerpers. Door de grote problemen van deze tijd te gaan zien als ontwerpopgaven, kunnen we het bestaande systeem radicaal veranderen. Een creatieve maker kan met verbeeldingskracht en lef misstanden aankaarten. Empathisch onderzoek leidt tot nieuwe voorstellen. En door daar alle belanghebbenden bij te activeren, ontstaan draagvlak en ruimte voor een nieuwe omgang met het vraagstuk.”
Napraten
Genoeg food for thoughts en dialoog dus! In de discussie tijdens het diner ging het over de moed die nodig is om over deze problemen te praten en hoe de ‘anti-stressmomentjes’ waar Philip het over had daarbij kunnen helpen. Mensen even rust bieden als ze in een onveilige situatie zijn, hoe doe je dat? Een mooie ontwerpvraag om een volgende keer uit te werken.